10.SINIF BİYOLOJİ PROJE KONU ANLATIMI EŞEYSİZ ÜREME
EŞEYSİZ ÜREME
**Eşeysiz üreme:
→Tek bir ata bireyin, kendisiyle aynı genetik özelliklere sahip yeni bir birey meydana getirmesine eşeysiz üreme denir.
→Eşeysiz üreme mitoz bölünme ile gerçekleşir.
→Çeşitlilik olmaz.
→Oluşan bireylerin, değişen çevre koşullarında karşı uyum yetenekleri azdır.
Eşeysiz üreme; bölünerek, tomurcuklanarak, sporla, rejenerasyonla ve vejatatif olmak üzere 5 kısımda incelenir.
***Bölünerek üreme:
→Tek hücreli canlılarda görülür.
→Mitoz bölünme ile üreme gerçekleşir.
Örnek: Bakteriler, mavi-yeşil algler, amip, öglena, paramesyum
***Tomurcuklanarak üreme:
→Ana canlı üzerinde mitoz bölünmeyle bir tomurcuk oluşturulur.
→Zamanla bu tomurcuk, büyüyüp gelişerek yeni bir bireyi oluşturur.
→Zamanla bu tomurcuk, büyüyüp gelişerek yeni bir bireyi oluşturur.
Örnek: Bira mayalarında, hidrada, süngerlerde, sölenterlerde, ciğer otlarında ve gözyaşı bitkisinde görülür.
***Sporla üreme:
→Bazı canlılar, kötü ortam koşullarına dayanaklı olan; spor adı verilen yapıları oluşturur.
→Sporlar uygun kuşullarda gelişerek, yeni bir bireyi oluşturur.
Örnek: Mantarlarda, su yosunlarında, kara yosunlarında, eğrelti otunda ve sıtma mikrobunda (Plazmodyum) görülür.
***Rejenerasyon (yenilenme) ile üreme:
→Bir canlının vücudundan kopan bir parçanın, eksik olan kısımlarını tamamlayarak yeni bir birey meydana getirmesine rejenerasyon ile üreme denir.
Örnek: Deniz yıldızlarında, planaryada, toprak solucanında görülür.
Not:
→Kertenkelenin kopan kuyruğunun tekrar çıkması, rejenerasyon ile üreme değildir.
→Bu olay rejenerasyon ile onarılmadır.
→Çünkü yeni bireyler oluşmaz.
***Vejatatif üreme:
→Bir bitkiden kopan bir parçanın uygun koşullarda gelişmesi ile yeni bireyin meydana gelmesine vejatatif üreme denir.
Vejatatif üreme; çelik, aşılama, daldırma, yumru, soğan, sürünücü gövde ve doku kültürü ile üreme olmak üzere 7 kısımda incelenir.
►Çelik ile üreme:
→Bitkiden kopan; dal, kök veya yaprağın uygun ortamda gelişmesiyle, yeni bir bireyi meydana getirmesine çelikle üreme denir.
Örnek: Kavak, dut, gül, elma, asma, incir gibi bitkiler çelikle üretilir.
►Aşı ile üreme:
→Bir bitkiden, aşı adı verilen dal ya da bir doku parçası alınır.
→Aşı, anaç adı verilen başka bir bitkinin dokularına eklenir.
→Aşı, zamanla anaç bitkinin dokuları ile kaynaşır ve gelişerek yeni bir bireyi oluşturur.
►Daldırma:
→Bir bitkinin dalı, yere yatırılıp üzeri toprakla gömülür.
→Dalın toprak altında kalan kısmı, köklenerek yeni bir bireyi meydana getirir.
►Yumru ile üreme:
→Bazı bitkilerde, yumru adı verilen; toprak altı gövdesi bulunur.
→Yumrudan parçalar koparılarak toprağa ekildiğinde; her bir parça gelişerek yenir bir bireyi meydana getirir.
→Yumrudan parçalar koparılarak toprağa ekildiğinde; her bir parça gelişerek yenir bir bireyi meydana getirir.
Örnek: Patates
Not:
→Yumrudan koparılan parçaların gelişebilmesi için, bu parçalarda göz adı verilen yapıların bulunması gerekir.
►Soğan ile üreme:
→Bazı bitkilerde soğan adı verilen yapılar bulunur.
→Soğanlar, uygun koşullarda gelişerek yeni bir bireyi oluşturur.
→Soğanlar, uygun koşullarda gelişerek yeni bir bireyi oluşturur.
Örnek: Nergis, lale, sarımsak, yemeklik soğan
►Sürünücü gövde ile üreme:
→Bazı bitkilerin gövdeleri, toprak üstünde ya da toprak altında yere paralel olarak büyür.
→Bu bitkilerin gövdeleri yer yer kök bırakarak; yeni bireyleri oluşturur.
Örnek: Çilek, böğürtlen, ayrık otu, nane
Not:
→Toprak üstü sürünücü gövdeye stolon adı verilir. (çilek)
→Toprak altı sürünücü gövdeye rizom adı verilir. (ayrık otu)
►Doku kültürü ile üreme:
→Bir bitkiden alınan doku parçasının, steril (mikrop barındırmayan) kültür ortamında gelişmesi ile yeni bir bireyin oluşmasına; doku kültürü ile üreme denir.
Örnek: Gelişmiş yapılı bitkilerin büyük bir kısmı bu yöntemle çoğaltılabilir.
Sayın ziyaretçi biliyor musunuz? Bu yazı sizden önce
kişi tarafından okundu.
kişi tarafından okundu.
Yasal Uyarı: Yayınlanan yazıların ve haberlerin tüm hakları BİYOLOJİALEMİ.COM'a aittir.biyolojialemei.com'un yazılı izni olmadığı sürece sitede yer alan bilgiler; başka bir bilgisayara yüklenemez, değistirilemez, çogaltılamaz, kopyalanamaz, yeniden yayınlanamaz, postalanamaz, dağıtılamaz.
Ancak alıntılanan yazı ve haberlere aktif link verilerek kullanılabilir.
0 yorum
LÜTFEN YORUMLARINIZI YAZINIZ