11.SINIF BİYOLOJİ KONU ANLATIMI KALITIM
KALITIM
Canlı bireylere ait olan kalıtsal bilgilerin, yavru bireylere aktarılmasına kalıtım denir.
Kalıtsal karakterler, DNA molekülünde bulunan genler ile taşınır ve yavru bireylere aktarılır.
Kalıtsal karakterler, DNA molekülünde bulunan genler ile taşınır ve yavru bireylere aktarılır.
*Kalıtsal kavramlar:
**Gen: bir kalıtsal karakterin ortaya çıkmasından sorumlu olan, kromozom ya da DNA parçasıdır.
Örnek: Saç rengi geni, göz rengi geni, kan grubu geni...
**Kromozom: genleri taşıyan, protein ve DNA’dan oluşmuş bir yapıdır.
Örnek: insanda 46 koromozom bulunur.
**Homolog kromozomlar: biri anneden diğeri babadan gelen, aynı şekil ve büyüklükte olup;
karşılıklı bölgelerinde, aynı karakter üzerinde etkili olan genleri (allel genler) taşıyan kromozomlardır.
karşılıklı bölgelerinde, aynı karakter üzerinde etkili olan genleri (allel genler) taşıyan kromozomlardır.
Örnek: insanda 23 homolog kromozom çifti bulunur.
**Allel genler: biri anneden diğeri babadan gelen ve aynı karakter üzerinde etkili olan genlerdir.
Allel genler homolog kromozomlar üzerinde bulunur.
Örnek: Uzun boy geni (A) ve kısa boy geni (a) allel genlerdir. Her ikisi de göz rengi üzerinde etkilidir.
**Baskın (dominant) gen: bir bireyde bulunduğunda, etkisini her zaman gösteren gendir. Büyük harfle gösterilir.
Örnek: Uzun boy geni (A), siyah saç geni (B) …
**Çekinik (resesif) gen: bir bireyde, yanında baskın gen olmadan bulunduğunda; etkisini gösteren gendir.
Küçük harfle gösterilir.
Örnek: Kısa boy geni (a), sarı saç geni (b)
**Eksik baskın genler (ekivalentlik): bir bireyde bir arada bulunduklarında; ''her iki özelliğin karışımı bir özelliği''
ortaya çıkaran genlerdir. Her ikisi de büyük harfle yazılır.
Örnek: Aslan ağzı bitkisinde kırmızı (A) ve beyaz (B) çiçek genleri eksik baskındır.
Heterozigot genotipli bireyler (AB); pembe renklidir.
**Eş baskın genler (Ko-dominant): bir bireyde bir arada bulunduklarında ''her iki özelliği'' de
ortaya çıkaran genlerdir. Her ikisi de büyük harfle yazılır.
Örnek: İnsanlardaki A ve B kan grubu genleri, eş baskındır.
Heterozigot bireylerde (AB) ''her iki kan grubu proteini'' (A ve B proteini) üretilir.
**Homozigot (arı döl, saf döl): allel genlerin, her ikisinin baskın (AA) ya da çekinik (aa) olmasıdır.
**Heterozigot (melez döl, hibrit): allel genlerden birinin baskın, diğerinin çekinik olması (Aa) ya da eş baskın (AB) olmasıdır.
**Fenotip: bir canlının sahip olduğu dış görünüştür. Baskın ve çekinik fenotipler tek bir harfle; eş baskın fenotipler ise
iki harfle gösterilir.
Örnek: Uzun boylu (D), mavi gözlü (e) ve AB kan gruplu (AB) bir bireyin fenotipi;
→DeAB şeklinde gösterilir.
**Genotip: Bir canlının sahip olduğu genlerin toplamıdır. Genotip, iki harfle gösterilir.
Örnek: Heterozigot uzun boylu (Dd), mavi gözlü (ee) ve AB kan gruplu (AB) bir bireyin genotipi;
→DdeeAB şeklinde gösterilir.
Sayın ziyaretçi biliyor musunuz? Bu yazı sizden önce
kişi tarafından okundu.
kişi tarafından okundu.
Yasal Uyarı: Yayınlanan yazıların ve haberlerin tüm hakları BİYOLOJİALEMİ.COM'a aittir.biyolojialemei.com'un yazılı izni olmadığı sürece sitede yer alan bilgiler; başka bir bilgisayara yüklenemez, değistirilemez, çogaltılamaz, kopyalanamaz, yeniden yayınlanamaz, postalanamaz, dağıtılamaz.
Ancak alıntılanan yazı ve haberlere aktif link verilerek kullanılabilir.
0 yorum
LÜTFEN YORUMLARINIZI YAZINIZ