11.SINIF BİYOLOJİ KONU ANLATIMI-GAMET ÇEŞİDİNİN HESAPLANMASI
GAMET ÇEŞİDİNİN HESAPLANMASI
*Gamet çeşidinin hesaplanması:
→Eğer genler bağımsız ise;
formülü kullanılarak gamet çeşidi hesaplanabilir.
Not:
→Bu formül, sadece farklı kromozomlar üzerinde bulunan genler için geçerlidir. (bağımsız genler)
Örnek: AaBb genotipli birey kaç çeşit gamet oluşturabilir?
I. yol: 22 = 4 çeşit gamet oluşur.
II. yol: Ayrılma yasasına göre;
→Aa genotipli karakterden, A ve a olmak üzere 2 çeşit gamet oluşur.
→Bb genotipli karakterden, B ve b olmak üzere 2 çeşit gamet oluşur.
Olasılık ilkelerine göre, bağımsız olayların birlikte gerçekleşme ihtimali, ikisinin çarpımına eşittir.
2 x 2 = 4 çeşit gamet oluşur. (AB, Ab, aB, ab)
Örnek: AabbCCddee genotipli birey kaç çeşit gamet oluşturabilir?
I. yol: 21 = 2 çeşit gamet oluşur. (sadece bir tane heterozigot karakter var)
II. yol: Ayrılma yasasına göre;
Örnek: AAbbCCddEE genotipli birey kaç çeşit gamet oluşturabilir?
I. yol: 20 = 1 çeşit gamet oluşur. (heterozigot karakter yoktur)
II. yol: Ayrılma yasasına göre;
Örnek: AABbCcDdEE genotipli birey kaç çeşit gamet oluşturabilir?
I. yol: 23 = 8 çeşit gamet oluşur.
II. yol: Ayrılma yasasına göre;
*Bağlı genler:
→Aynı kromozom üzerinde bulunan genlerdir.
→Bağlı genler ilk defa Walter Sutton adlı bilim adamının kromozom teorisi ile açıklanmıştır.
→Bağlı genlerde gametler oluşurken; krossing over gerçekleşmez ise mendelin bağımsız dağılım yasası geçersiz olur. Bağlı genler aynı hücrelere gider.
→Krossing over gerçekleşirse; bağlı genler, bağımsız olarak kabul edilir.
Örnek: AaBbCc genotipli birey kaç çeşit gamet oluşturabilir? (A-B genleri bağlıdır)
Bağlı genlerde gamet çeşidi hesaplanırken; öncelikle bağlı genler aynı kromozom üzerinde gösterilir.
I. yol: 2n formülü, bağlı genler için de uygulanabilir. Bağlı genler arasında bir heterozigot karakter varsa; kaç tane bağlı gen olursa olsun, heterozigot karakter sayısı tüm bağlı genler için 1 olarak alınır.
22 = 4 çeşit gamet oluşur.
II. yol: Bağlı genler aynı gametlere gideceğinden;
Örnek: AaBbCcDdEe genotipli birey kaç çeşit gamet oluşturabilir? (A-B ve D-E genleri bağlıdır)
I. yol: 23 = 8 çeşit gamet oluşur.
II. yol: Bağlı genler aynı gametlere gideceğinden;
Örnek: AAbbccDDee genotipli birey kaç çeşit gamet oluşturabilir? (A-b-c-D-e genleri bağlıdır)
I. yol: 20 = 1 çeşit gamet oluşur. (bağlı genlerde heterozigot karakter yok)
II. yol: Bağlı genler aynı gametlere gideceğinden;
Örnek: AaBbccDdEe genotipli birey;
a) Kaç çeşit gamet oluşturabilir?
b) Krossing- over gerçekleşirse kaç çeşit gamet oluşturabilir?
(A-B-c-D-E genleri bağlıdır)
a) 21 = 2 çeşit gamet oluşur.
b) 24 = 16 çeşit gamet oluşur. (Krossing over gerçekleşirse genler bağımsız olarak kabul edilir)
Örnek: AaBb genotipli bir bireyin, AB gametini oluşturma ihtimali kaçtır? (genler bağımsız)
→Aa genotipli karakterden, A gametin oluşma ihtimali: 1/2
→Bb genotipli karakterden, B gametin oluşma ihtimali: 1/2
→AB gametinin oluşma ihtimali: 1/2 x 1/2 = 1/4
Örnek: AabbCC genotipli bir bireyin, AbC gametini oluşturma ihtimali kaçtır? (genler bağımsız)
→Aa genotipli karakterden, A gametin oluşma ihtimali: 1/2
→bb genotipli karakterden, b gametin oluşma ihtimali: 1
→CC genotipli karakterden, C gametin oluşma ihtimali: 1
→AbC gametinin oluşma ihtimali: 1/2 x 1 x1 = 1/2
Örnek: AaBb genotipli bir bireyin, AB gametini oluşturma ihtimali kaçtır? (A-B genleri bağlı)
→AB ve ab genleri bağlı olduğundan; bunların her biri aynı gamete gider.
→Bu nedenle AB gametinin oluşma ihtimali: 1/2
Örnek: AaBbCc genotipli bir bireyin, ABc gametini oluşturma ihtimali kaçtır? (B-c genleri bağlı)
→Aa genotipli karakterden, A gametin oluşma ihtimali: 1/2
→Bc ve bC genleri bağlı olduğundan; bunların her biri aynı gamete gider.
→Bu nedenle Bc gametinin oluşma ihtimali: 1/2
→ABc gametinin oluşma ihtimali: 1/2 x 1/2 = 1/4
Örnek: AaBb genotipli bir bireyin, AB gametini oluşturma ihtimali kaçtır?
(A-B genleri bağlı ve krossing over oranı: %40)
→Krossing over gerçekleşmediği durumlarda; 2 çeşit gamet oluşur.
AB gametinin oluşma ihtimali: %30
→Krossing over gerçekleşirse; 4 çeşit gamet oluşur.
AB gametinin oluşma ihtimali: %10
→AB gametinin oluşma ihtimali: %30 + %10 = %40
Örnek: AaBb genotipli bir bireyin, ab gametini oluşturma ihtimali kaçtır?
(A-b genleri bağlı ve krossing over oranı: %64)
→Krossing over gerçekleşmediği durumlarda; 2 çeşit gamet oluşur.
ab gametinin oluşma ihtimali: %0
→Krossing over gerçekleşirse; 4 çeşit gamet oluşur. ab gametinin oluşma ihtimali %16
→ab gametinin oluşma ihtimali:%16
Örnek: AaBbCc genotipli bir bireyin, ABC gametini oluşturma ihtimali kaçtır?
(B-c genleri bağlı ve krossing over oranı: %32)
→Aa karakteri bağımsız olduğundan; A gametinin oluşma ihtimali: 1/2
→Krossing over gerçekleşmediği durumlarda; BbCc karakterinden, 2 çeşit gamet oluşur.
BC gametinin oluşma ihtimali: %0
→Krossing over gerçekleşirse; BbCc karakterinden, 4 çeşit gamet oluşur.
BC gametinin oluşma ihtimali: %8
→ABC gametinin oluşma ihtimali:1/2 x 8/100 = 4/100
Sayın ziyaretçi biliyor musunuz? Bu yazı sizden önce
kişi tarafından okundu.
kişi tarafından okundu.
Yasal Uyarı: Yayınlanan yazıların ve haberlerin tüm hakları BİYOLOJİALEMİ.COM'a aittir.biyolojialemei.com'un yazılı izni olmadığı sürece sitede yer alan bilgiler; başka bir bilgisayara yüklenemez, değistirilemez, çogaltılamaz, kopyalanamaz, yeniden yayınlanamaz, postalanamaz, dağıtılamaz.
Ancak alıntılanan yazı ve haberlere aktif link verilerek kullanılabilir.
3 yorum
LÜTFEN YORUMLARINIZI YAZINIZ
15 Şubat 2016 08:46
Allah razi olsun sizin sayenizde ogrendim😊😊😊
21 Ağustos 2017 07:07
çoooooooooooooooooooooooooooooook sağlam eyw
8 Şubat 2018 09:04
Çok teşekkür ederim