9.SINIF BİYOLOJİ KONU ANLATIMI 2. ÜNİTE CANLILAR DÜNYASI-HÜCRE(ÇEŞİTLERİ-HÜCRE ZARI-HÜCRE ÇEPERİ-SİTOPLAZMA)-biyolojifenokulu

9.SINIF BİYOLOJİ KONU ANLATIMI 2. ÜNİTE CANLILAR DÜNYASI-HÜCRE(ÇEŞİTLERİ-HÜCRE ZARI-HÜCRE ÇEPERİ-SİTOPLAZMA)

HÜCRE

*Hücre:

→Canlıların, canlılık özelliği gösteren en küçük yapı birimine hücre denir.

→Hücre; prokaryot ve ökaryot hücre olmak üzere ikiye ayrılır.

**Prokaryot Hücre:

→Çekirdek ve zarlı organeller taşımaz.

→Organelerden sadece ribozom bulunur.

→DNA sitolazmada dağınık halde bulunur.

→Hücre çeperi taşır.

→Prokaryot hücre; bakterilerde ve arkelerde bulunur.

**Ökaryot Hücre:

→Yapısında çekirdek ve zarlı organeller bulunur.

→Ökaryot hücre; bitki, hayvan, mantar ve protista alemindeki canlılarda bulunur.

*Hücrenin yapısı:

→Hücre; hücre zarı, sitoplazma ve organeller ve çekirdek olmak üzere 3 kısımda incelenir.

**Hücre Zarı:

→Hücreyi dıştan saran; canlı, esnek, seçici-geçirgen ve saydam bir zardır.

→Bileşimide, yaklaşık olarak: %60 protein, %35 yağ ve %5 karbonhidrat içerir.

→Günümüze kadar; birim zar ve akıcı mozaik zar modeli olmak üzere 2 farklı zar modeli ileri sürülmüştür.

Birim zar modeli:

→Bu zar modeline göre; hücre zarı, çift katlı yağ tabakası ve bunun üzerinde bulunan protein tabakasından oluşmuştur.

→Birim zar modeli; hücre zarının gerçekleştirdiği görevleri, tam olarak açıklayamadığından kabul edilmemiştir.

Akıcı-mozaik zar modeli:

→Günümüzde kabul edilen zar modelidir.

→Bu modele göre hücre zarı; protein, yağ ve karbohidrat moleküllerinden yapılmıştır.

→Hücre zarında çift katlı yağ tabakası (fosfolipid) bulunur.

→Protein molekülleri, yağ tabakası arasında düzensiz bir şekilde (mozaik) yerleşmiştir.

→Karbohidrat molekülleri, yer yer yağ moleküllerine bağlanarak glikolipidleri; protein moleküllerine bağlanarak ta
glikoproteinleri oluşturur.

→Glikoprotein ve glikolipidlerin oluşturduğu bu tabakaya glikokaliks tabakası da denir.

→Bu moleküller hücrede reseptör olarak görev yapar. (hücreye özgünlük kazandırır)

→Glikokaliks tabakası, hücrenin yabancı maddeleri tanımasını ve hormonlara cevap vermesini sağlar.

→Hücre zarında por adı verilen delikler bulunur.

→Porlar hücreye seçici-geçirgenlik kazandırır.

→Küçük maddeler porlardan geçerken, büyük maddeler geçemez.

Hücre zarının görevleri:

→Hücreyi korur.

→Hücreye şekil verir.

→Hücreye özgünlük kazandırır.

→Madde giriş-çıkışını kontrol eder.

→Sil, kamçı, yalancı ayak ve mikrovillusu oluşturur.

Hücre çeperi (duvarı):

→Cansızdır.

→Seçici-geçirgen değildir. (tam geçirgendir)

→Üzerinde, hücre zarı porlarından daha geniş olan geçitler bulunur.

→Prokaryot canlılarda, bitkilerde, mantarlarda ve bazı protista üyelerinde bulunur.

Hücre çeperi;

→Bitkilerde selülozdan;

→Mantarlarda kitinden;

→Prokaryot canlılarda ise protein, yağ ve glikozdan yapılmıştır. (peptidoglikan)

**Sitoplazma ve organeller:

Sitoplazma:

→Hücre zarı ile çekirdek arasını dolduran, yarı akışkan saydam bir maddedir.

→Bileşiminde; su, glikoz, aminoasit, yağ asidi, gliserol, vitaminler, RNA, ATP, mineraller, enzimler, O2, CO2, NH3…

ve hücrenin sitoiskelet elemanları bulunur.

***Hücrenin iskelet elemanları:

→Hücrenin sitoiskelet elemanları; mikrofilamentler, mikrotübüller ve ara filamentler olmak üzere 3 gruba ayrılır.

►►Mikrofilamentler:

→Üst üste sarılı iki adet aktin proteinlerinden oluşur.

→Hücre şeklinin korunmasını sağlar.

→Kasların kasılmasında görev alır.

→Hücrenin boğumlanarak bölünmesini sağlar.

→Hücrenin yalancı ayak oluşturarak, hareket etmesini sağlar.

►►Mikrotübüller:

→Tübulin proteinlerinin oluşturduğu, içi boş borucuklardan oluşur.

→Hücre şeklinin korunmasını sağlar.

→Bitkilerin hücre duvarında bulunan, selüloz liflerinin düzenlenmesinde görev alır.

→Hücre bölünmesi sırasında, iğ ipliklerini oluşturarak; kromozomların ve kromotidlerin ayrılmasını sağlar.

→Sil ve kamçıyı oluşturarak, hücrenin hareketini sağlar.

→Organellerin hareketini sağlar.

►►Ara filamentler:

→Keratin yapılı, lifli proteinlerdir.

→Hücre şeklinin korunmasını sağlar.

→Hücreye sağlamlık kazandırır.

→Hücredeki organellerin ve çekirdeğin sabitlenmesini sağlar.

Sitoplazmanın görevleri:

→Organellere yataklık yapar.

→Organellerin ihtiyaç duydukları maddeleri bulundurur.

→Hücredeki biyokimyasal reaksiyonların oluşması için zemin oluşturur.

Sayın ziyaretçi biliyor musunuz? Bu yazı sizden önce kişi tarafından okundu.

Yasal Uyarı: Yayınlanan yazıların ve haberlerin tüm hakları BİYOLOJİALEMİ.COM'a aittir.biyolojialemei.com'un yazılı izni olmadığı sürece sitede yer alan bilgiler; başka bir bilgisayara yüklenemez, değistirilemez, çogaltılamaz, kopyalanamaz, yeniden yayınlanamaz, postalanamaz, dağıtılamaz. Ancak alıntılanan yazı ve haberlere aktif link verilerek kullanılabilir.