10. SINIF PROJE » Mayoz Bölünme

Üreme hücrelerinde görülür
Diploit (2n) hücrelerde görülür
Bölünme sonucu dört hücre oluşur
Kromozom sayısı yarıya iner
Tetrat, sinapsis, krossing over görülür
Türlerdeki kromozom sayısının korunmasını sağlar
Üreme döneminde olur
Canlılarda kalıtsal çeşitliliği sağlar
Çekirdek ve sitoplazma bölünmesi iki defa olur
Profaz 1
Kromatin iplikler kısalıp kalınlaşarak belirgin bir hal alır
Homolog kromozomlar yan yana gelip paralel uzanır veya diğerinin üzerine kıvrılır buna sinapsis denir, kromozomların yan yana gelmesiyle oluşan dörtlü guruba tetrat denir.
Sinapsis sırasında birbirinin üzerine kıvrılan kromozomlar arasında parça değişimi olur bu olaya krossing over denir.
Çekirdekçik zarı erir ve çekirdekçik kaybolur
İğ iplikleri oluşur
Krossing over
Genetik çeşitliliği sağlar
Her mayozda olmak zorunda değildir ama tetrat ve sinapsis her mayozda görülür
Genlerin yapısını değil kromozomlar üzerindeki dizilişini değiştirir
Metafaz 1
Homolog kromozomlar tetrat halinde hücrenin ortasına dizilir
Anafaz 1
Homolog kromozomlar birbirinden ayrılarak köşelere doğru çekilirler.
Kromozomlar sayısının yarıya inmesini sağlayan temel olay bu evrede homolog kromozomların birbirinden ayrılmasıdır
Telofaz 1
Homolog kromozomların kutuplara çekilmesi tamamlanır
Çekirdek zarı yeniden oluşur
Sitoplazma bölünmesiyle eş zamanlı gerçekleşir
İki yeni hücre oluşur oluşan hücrelerde DNA yarılanmamıştır

Mayoz 2 öncesi interfaz görülmez DNA kendini eşlemez yalnızca sentrozomlar eşler

Mayoz 2
Profaz 2
DNA eşlenmesi olmaz
Çekirdek zarı erimeye başlar
Sentrozomlar eşlenir
İğ iplikleri oluşur
Metafaz 2
Kromozomlar hücrenin ortasına dizilir
Anafaz 2
Kardeş kromatitlerin sentromerleri birbirinden ayrılır. Her bir kromatit hücrenin zıt kutuplarına doğru çekilir
Telofaz 2
Çekirdek zarı oluşur
Sitoplazma bölünmesi gerçekleşerek iki yeni hücre oluşur
Gamet
Oluşan bu hücreler bazı yapısal değişiklikler geçirerek gamet(üreme hücresi) şekline dönüşür
Gametlerin bölünme yetenekleri yoktur
Mayoz Bölünmenin Önemi
Tür içindeki genetik çeşitliliği ve kromozom sayısının sabit kalmasını sağlar
Her gamet ata bireyin taşıdğı kromozom çiftlerinden sadece birini alabilir
Genetik bilgi nesilden nesile aktarılır
Erkek üreme hücreleri spermatogenez
Dişi üreme hücreleri oogenez olayı ile farklılaşır
Spermatogenez
Erkek üreme sistemindeki özel ypıalrda bulunan 2n kromozomlu sperm ana hücresine spermatogonyum denir
Spermatogonyumlar ilk başta mitozla çoğalarak birincil spermatositleri oluşturur.
Oluşan bu hücreler mayoz 1 geçirerek n kroozomlu ikincil spermatositleri oluşturur. Mayoz 2 ile n kromozomlu spermatitler oluşur
Spermin yapısı
Baş:
n kromozomlu çekirdek vardır
Uç kısmında hücre zarını eriten akrozomlar bulunur
Orta bölüm:
Mitekondriler vardır
Kamçı:
Spermin hareket etmesini sağlar
Oogenez
Yumurta ana hücresi olan oogonyumlar(2n) mitoz bölünmeyle birincil oositleri oluşturur. Birincil oositler mayoz 1 ile biri büyük (ikincil oosit[n]) diğeri küçük (kutup cisimciği[n]) hücrelerini oluşturur. Mayoz 2 sonunda ikincil oositten biri büyük ve bol sitoplazmalı ootit diğeri kutup cisimciği olmak üzere iki tane n kromozomlu hücre oluşur. Kutup cisimciği de mayoz 2 ile iki tane n kromozomlu kutup cisimciği oluşturur. Oluşan üç kutup cisimciği eriyerek kaybolur. Ootit ise farklılaşarak yumurta hücresini oluşturur.
DÖLLENME
=>İÇ DÖLLENME
Sperm ve yumurta canlı vucudunda birleşir
Sürüngenlerde, kuşlarda ve memelilerde görülür
Az sayıda gamet oluşur
Yavru bakımı vardır
=>DIŞ DÖLLENME
Sperm ve yumurta canlı dışında birleşir
Balıklarda, deniz solucanlarında, yumuşakçalarda görülür
Çok sayıda gamet oluşur
Yavru bakımı yoktur
Partenogenez
Döllenmemiş yumurtalardan yeni birey oluşmasıdır
Oluşan yeni bireyler n kromozomludur
Arılarda, su pirelerinde, bazı kelebeklerde karıncalarda
Konjugasyon
Genetik özellikleri farklı aynı türden iki hücre yan yana gelerek aralarında sitoplazma köprüsü ya da tüp şeklindeki bir bağlantı sayesinde birbirine gen aktarmasıdır
Konjugasyonda bakterilerde genetik çeşitlilik sayesinde olumsuz çevre şartlarına direnç sağlanır

0 yorum

LÜTFEN YORUMLARINIZI YAZINIZ