8. SINIF KALITIM ÇAPRAZLAMALARI-biyolojifenokulu

8. SINIF KALITIM ÇAPRAZLAMALARI

8. SINIF KALITIM ÇAPRAZLAMALARI

*Çaprazlamalar:

Örnek: Homozigot sarı renkli bir bezelye ile yeşil renkli bir bezelye çaprazlanıyor.

Fenotip ve genotip oranları ve olur?

( Sarı renk: baskın (A), yeşil renk: çekinik (a) )

Homozigot sarı renkli: AA

Yeşil renkli: aa

Fenotip oranı: % 100 sarı renkli bezelye

Genotip oranı: %100 Aa

Örnek: Heterozigot sarı renkli bir bezelye ile yeşil renkli bir bezelye çaprazlanıyor.

Fenotip ve genotip oranları ne olur?

( Sarı renk: baskın (A), yeşil renk: çekinik (a) )

Heterozigot sarı renkli: Aa

Yeşil renkli: aa

Fenotip oranı: % 50 sarı renkli bezelye, %50 yeşil renkli bezelye

Genotip oranı: %50 Aa, %50 aa

Örnek: Heterozigot uzun boylu bir anne ile heterozigot uzun boylu bir babanın, oluşacak çocuklarının;

fenotip ve genotip oranları ne olur?

(Uzun boy: baskın (A), kısa boy: çekinik (a) )

1. yol:

Anne heterozigot uzun boylu: Aa

Baba heterozigot uzun boylu: Aa

Fenotip oranı: % 75 uzun boylu, % 25 kısa boylu

Genotip oranı: %25 AA, %50 Aa, %25 aa

2. yol:

Punnet karesi ile çaprazlama:

→Önce anne ve babanın oluşturabileceği gamet çeşitleri punnet karesine yazılır.

→Daha sonra gametler çaprazlanır.

Fenotip oranı: % 75 uzun boylu, % 25 kısa boylu

Genotip oranı: %25 AA, %50 Aa, %25 aa

Örnek: Heterozigot kıvırcık saçlı bir anne ile homozigot kıvırcık şaçlı bir babanın, oluşacak çocuklarının

fenotip ve genotip oranları ne olur?

(Kıvırcık saç: baskın (A), düz saç: çekinik (a) )

1. yol:

Anne heterozigot kıvırcık saçlı: Aa

Baba homozigot kıvırcık: AA

Fenotip oranı: %100 kıvırcık saçlı

Genotip oranı: %50 AA, %50 Aa

2. yol:

Punnet karesi ile çaprazlama:

→Önce anne ve babanın oluşturabileceği gamet çeşitleri punnet karesine yazılır.

→Daha sonra gametler çaprazlanır.

*Eksik baskınlık (ekivalentlik):

→Bazı karakterlerde allel genler, birbirine tam baskınlık göstermezler.

→Bireyler, bu karakterler yönünden heterozigot olduğunda; her iki karakterin karışımı bir özellik ortaya çıkar.

→Aslan ağzı ve akşam sefası çiçeklerinin çiçek rengi genleri, eksik basınlığa örnek olarak verilebilir.

→Aslan ağzı bitkisinde, kırmızı ve beyaz çiçek genleri eksik baskındır.

Kırmızı çiçek geni: K

Beyaz çiçek geni: B

Kırmızı renkli çiçek: KK

Beyaz renkli çiçek: BB

Pembe renkli çiçek: KB

Örnek: Kırmızı ve beyaz renkli iki akşam sefası bitkisi çaprazlanıyor.

F2 dölünün fenotip oranları ne olur?

→F1 dölündeki bireyler, kendi arasında çaprazlandığında; F2 dölü elde edilir.

*Eş baskınlık (ko-dominant):

→Bazı karakterlerde allel genler, birbirine baskınlık göstermezler.

→Bireyler, bu karakterler yönünden heterozigot olduğunda; her iki karakter de ortaya çıkar.

→İnsanlardaki, AB kan grubu, eş baskınlığa örnek olarak verilebilir.

→İnsanlarda, A ve B kan grubu genleri, birbirine eş baskındır.

A kan grubu geni: A

B kan grubu geni: B

AA: A kan grubu

BB: B kan grubu

AB: AB kan grubu

Örnek: AB kan gruplu bir anne ile, AB kan gruplu bir babanın, çocuklarının AB kan gruplu olma ihtimali kaçtır?

*Rh kan grubu:

→İnsanlarda Rh kan grubu, Rh (+) ve Rh (-) genleri ile kontrol edilir.

Rh (+) geni baskın: R

Rh (-) geni çekinik: r

Örnek: Heterozigot Rh (+) kan gruplu bir anne ile heterozigot Rh (+) kan gruplu bir babanın, Rh (-) kan gruplu

bir çocuğunun olma ihtimali kaçtır?

*Kan uyuşmazlığı (eritroblastosis fetalis):

→Rh(-) kan gruplu bir annenin, Rh(+) kan gruplu bir çocuğu doğarsa; kan uyuşmazlığı oluşur.

→Çocuk, ölü ya da sakat doğabilir.

→İlk çocuk genellikle sağlıklı doğar.

Örnek: Rh (-) kan gruplu bir anne ile heterozigot Rh (+) kan gruplu bir babanın, çocuklarında kan uyuşmazlığı

görülme ihtimali kaçtır?

*Çok allellilik: Bazı karakterler, ikiden fazla allel gen tarafından belirlenir.

İnsanlardaki AB0 kan grubu, buna örnek olarak verilebilir.

AB0 kan grubu, 3 allel gen tarafından taşınır. Bunlardan A ve B genleri eşbaskın; 0 geni ise çekiniktir.

Bir bireyde en fazla 2 allel gen, aynı andan bulunacağından; AB0 kan grubu ile ilgili 4 farklı kan grubu ortaya çıkar.

Örnek: Heterozigot A kan gruplu bir anne ile heterozigot B kan gruplu bir babanın, 0 kan gruplu bir çoçuğunun olma ihtimali kaçtır?

Örnek: Heterozigot B kan gruplu bir anne ile 0 kan gruplu bir babanın, B kan gruplu bir çocuğunun olma ihtimali kaçtır?

*Cinsiyetin belirlenmesi:

→İnsanlarda 46 kromozom bulunur.

Bunlardan 44 tanesi vücut kromozomu (otozom); 2 tanesi ise cinsiyet kromozomudur (gonozom).

→Gonozomlar, dişilerde; XX, ekeklerde ise XY’dir.

Dişi bireyin kromozom formülü: 44 + XX

Erkek bireyin kromozom formülü: 44 + XY

→Cinsiyet belirlenirken, cinsiyet kromozomları çaprazlanır.

Çaprazlama sonucunda erkek ve dişi bireylerin oluşma ihtimali: % 50’ dir.

Sayın ziyaretçi biliyor musunuz? Bu yazı sizden önce kişi tarafından okundu.

Yasal Uyarı: Yayınlanan yazıların ve haberlerin tüm hakları BİYOLOJİALEMİ.COM'a aittir.biyolojialemei.com'un yazılı izni olmadığı sürece sitede yer alan bilgiler; başka bir bilgisayara yüklenemez, değistirilemez, çogaltılamaz, kopyalanamaz, yeniden yayınlanamaz, postalanamaz, dağıtılamaz. Ancak alıntılanan yazı ve haberlere aktif link verilerek kullanılabilir.

ETİKETLER: 8.SINIF FEN VE TEKNOLOJİ DERSİ KONU ANLATIMI-PERFORMANS