10.SINIF PROJE KONU ANLATIMI HÜCRE BÖLÜNMESİ (MİTOZ BÖLÜNME)-biyolojifenokulu

10.SINIF PROJE KONU ANLATIMI HÜCRE BÖLÜNMESİ (MİTOZ BÖLÜNME)

HÜCRE BÖLÜNMESİ

*Hücre bölünmesi:

→Hücre bölünmesi; mitoz ve mayoz bölünme olmak üzere ikiye ayrılır.

**Mitoz bölünme:

→Bir hücreden iki hücre oluşur.

→Kromozom sayısı değişmez.

→Çeşitlilik olmaz.

→n, 2n, 3n… kromozomlu hücreler mitoz bölünme geçirebilir.

Mitozun amacı:

→Tek hücreli canlılarda, üremeyi sağlar.

→Çok hücreli canlılarda; büyüme, gelişme ve rejenerasyonu (yenilenme) sağlar.

→Bazı çok hücreli canlılarda, üremeyi sağlar. (deniz yıldızı, planarya, hidra ...)

→Erkek arılarda ve çiçeksiz bitkilerde üreme hücreleri mitozla oluşur.

→Mitoz bölünme; interfaz, profaz, metafaz, anafaz ve telofaz olmak üzere, 5 evrede gerçekleşir.

***İnterfaz evresi:

→Bölünmeye hazırlık evresidir.

→Bu evrede hücre büyür.

→Sitoplazma ve organel miktarı iki katına çıkar.
→DNA kendini eşler.

***Profaz evresi:

→Çekirdek bölünmesinin ilk evresidir.

→Kromotin iplik, kısalıp kalınlaşarak kromozomları oluşturur.

→Her bir kromozomda, iki kromatid bulunur.

→Çekirdek zarı ve çekirdekçik kaybolur.

→Sentrozomlar iğ ipliklerini oluşturmaya başlar ve hücrenin zıt kutuplarına doğru çekilir.

→Profaz sonunda çekirdek zarı, tamamen kaybolur ve iğ iplikleri kromozomların kinetokorlarına bağlanır.

Not:

→Bitkilerde sentrozom bulunmadığından, iğ iplikleri sitoplamadaki proteinler tarafından oluşturulur.

***Metafaz evresi:

→Kromozomlar hücrenin hücrenin ortasında yan yana dizilirler.

→Sentrozomlar zıt kutuplarda bulunur.

***Anafaz evresi:

→Sentrozomlar iğ iplikleri ile kardeş kromatidleri, çekerek birbirinden ayırır.

→Anafaz evresi sonunda, kardeş kromatidler zıt kutuplarda toplanır.

Not:

→Mitoz bölünmede kardeş kromatidler ayrıldığından, kromozom sayısı değişmez.

***Telofaz evresi:

→Kromatidler çözülerek tekrar kromotin iplik haline geri döner.

→Kromatin iplik çevresinde çekirdek zarı oluşur.

→Çekirdek içinde çekirdekçik oluşur.

→İğ iplikleri kaybolur.

→Telofaz evresinin sonunda bir hücrede, iki çekirdek bulunur.

→Böylece çekirdek bölünmesi tamamlanmış olur.

Sitoplazma bölünmesi (sitokinez):

→Çekirdek bölünmesinden hemen sonra sitoplazma bölünmesi başlar.

→Hayvanlarda, sitoplazma boğumlanarak bölünür.

→Bitkilerde ise hücre çeperi bulunduğundan; sitoplazma boğumlanarak bölünemez.

→Bu nedenle bitkilerde golgi organeli tarafından, ara lamel (orta lamel) oluşturularak hücre bölünür.

→Böylece, mitoz bölünme sonunda; bir hücreden aynı genetik şifreye sahip iki hücre oluşur.

Örnek: Bir hücre 5 mitoz bölünme geçiriyor. Bölünme sonunda ortamda kaç hücre bulunur?

Çözümü:

2⁵ = 32 hücre

bulunur.

Not:

→Sinir hücreleri, sentrozomlarını kaybettiğinden dolayı bölünemez.

→Olgun memeli alyuvarları, çekirdek ve organellerini kaybettiğinden dolayı bölünemez.

→Çizgili kas hücreleri, aşırı farklılaştıklarından dolayı bölünemez.

→Gözdeki retina hücreleri bölünemez.

→Bitkilerin değişmez doku hücreleri bölünemez.

Mitoz bölünmede kromozom sayısının ve DNA miktarının evrelere göre değişimi:

Sayın ziyaretçi biliyor musunuz? Bu yazı sizden önce kişi tarafından okundu.

Yasal Uyarı: Yayınlanan yazıların ve haberlerin tüm hakları BİYOLOJİALEMİ.COM'a aittir.biyolojialemei.com'un yazılı izni olmadığı sürece sitede yer alan bilgiler; başka bir bilgisayara yüklenemez, değistirilemez, çogaltılamaz, kopyalanamaz, yeniden yayınlanamaz, postalanamaz, dağıtılamaz. Ancak alıntılanan yazı ve haberlere aktif link verilerek kullanılabilir.