9.SINIF BİYOLOJİ KONU ANLATIMI 2. ÜNİTE CANLILAR DÜNYASI-HÜCRE(ORGANELLER-1)
ORGANELLER
**Organeller:
→Hücredeki temel biyokimyasal olaylar, organellerde gerçekleşir.
→Organeller; ribozom, sentrozom, ER, golgi, lizozom, koful, peroksizom, mitokondri ve plastidler olmak üzere 9 gruba ayrılır.
***Ribozom:
→Protein ve rRNA’dan yapılmıştır.
→Olgun memeli alyuvarları hariç, bütün canlı hücrelerde bulunur.
→Çekirdekçikte üretilir.
→Ribozom; büyük ve küçük alt birim olmak üzere iki parçadan oluşur.
Görevi:
→Protein sentezler. (enzim, hormon, antikor, hemoglobin, fibrinojen, kas...)
n (Amino asit) ------------> Protein + (n-1) H2O
Not:
→Protein sentezi gerçekleşirken hücrenin pH' ı yükselir, osmotik basıncı ise düşer.
***Sentrozom:
→Protein, DNA ve RNA' dan yapılmıştır.
→Hayvan hücresinde, çiçeksiz bitkilerde, mantarlarda ve bazı protista üyelerinde bulunur.
→Çiçekli bitkilerde, yumurta hücresinde ve olgun memeli alyuvarlarında bulunmaz.
→Her hücrede sadece bir tane sentrozom bulunur.
→Hücre bölünmesinden önce sentrozom kendini eşler ve iki tane sentrozom oluşur.
→Sentrozomun yapısında, biri yatay ve biri dikey olmak üzere iki sentriol vardır.
→Her bir sentriolde, 27 tane mikrotübül bulunur.
Görevi:
→Hücre bölünmesi sırasında iğ ipliklerini oluşturarak, kromozomların zıt kutuplara çekilmesini sağlar.
→Hücre zarı ile birlikte sil ve kamçı oluşumunda görev alır.
***Endoplazmik retikulum:
→Hücre zarından çekirdeğe kadar uzanan, zarlardan oluşmuş kanallar sistemidir.
Görevi:
→Hücre içinde madde taşınmasını sağlar.
→Hücreye desteklik sağlar.
→Hücre içinde gerçekleşen asidik ve bazik tepkimeler arasında, yalıtımın gerçekleşmesini sağlar.
Endoplazmik retikulum; granüllü ve granülsüz endoplazmik retikulum olmak üzere ikiye ayrılır.
►Granüllü endozplazmik retikulum:
→Dış yüzeyinde ribozomlar bulunur.
Görevi:
→Lizozom oluşumunda görev alır.
→Üzerindeki ribozomlar, hücre zarında bulunan ve hücre dışına gönderilecek olan proteinleri sentezler.
→Hücre zarının sentezinde ve onarılmasında görev alır.
►Granülsüz endozplazmik retikulum:
→Üzerinde ribozom bulunmaz.
Görevi:
→Yağ ve steroid hormon sentezler.
→Kas hücrelerinde kalsiyum depolanması ve salgılanmasından sorumludur.
→Zehirli maddelerin ve ilaçların zehir etkisini azaltır. (detoksifikasyon)
***Golgi aygıtı (aparatı):
→Birbirine paralel olarak uzanmış yassı zarlardan oluşur.
→Olgun memeli alyuvarı ve sperm hücresi hariç tüm ökaryot hücrelerde bulunur.
Görevi:
→Salgı maddelerinin paketlenmesini ve salgılanmasını sağlar.
→Selüloz, yağ ve steroid hormon sentezler.
→Bitkilerin hücre çeperini sentezler.
→Bitkilerde hücre bölünmesi sırasında ara lamel oluşumunu sağlar.
→Protein ve yağlara diğer bileşiklerin bağlanmasını sağlar. (glikoprotein, glikolipid, fosfolipid, lipoprotein…)
→Hücre zarının sentezinde ve onarılmasında görev alır.
→Spermin akrozomunun olgunlaşmasını sağlar.
→Sindirim enzimlerini paketleyerek lizozomları oluşturur.
→Besin depolar.
***Lizozom:
→İçinde hücre içi sindirim enzimleri bulunur.
→Gelişmiş yapılı bitkilerde ve olgun memeli alyuvarında bulunmaz.
Görevi:
→Hücre içi sindirim yapar.
→Mikropları yok eder.
→Yaşlı hücre ve orgalleri parçalar.
→Kertenkelenin tehlike anında kuyruğunu bırakmasını sağlar.
→Başkalaşımda görev alır.
→Embriyonik gelişim sırasında organların şekillenmesinde görev alır. (organogenez)
→Dişi üreme döngüsünün gerçekleşmesinde görev alır. (menstruasyon döngüsü)
Not:
→Lizozom zarı patlarsa hücre kendi kendini sindirir. (otoliz olayı)
Lizozom oluşumunda organellerin görev sırası:
Granüllü endoplazmik retikulum ------> Golgi aygıtı ------> Lizozom
Salgı kofulu üretimi ve salgılanmasında organellerin görev sırası:
Endoplazmik retikulum ------> Golgi aygıtı ------> Salgı kofulu -----> Hücre zarı
Sayın ziyaretçi biliyor musunuz? Bu yazı sizden önce
kişi tarafından okundu.
Yasal Uyarı: Yayınlanan yazıların ve haberlerin tüm hakları BİYOLOJİALEMİ.COM'a aittir.biyolojialemei.com'un yazılı izni olmadığı sürece sitede yer alan bilgiler; başka bir bilgisayara yüklenemez, değistirilemez, çogaltılamaz, kopyalanamaz, yeniden yayınlanamaz, postalanamaz, dağıtılamaz.
Ancak alıntılanan yazı ve haberlere aktif link verilerek kullanılabilir.
0 yorum
LÜTFEN YORUMLARINIZI YAZINIZ