9.SINIF BİYOLOJİ KONU ANLATIMI 2. ÜNİTE CANLILAR DÜNYASI-HÜCRE(ORGANELLER-2,ÇEKİRDEK)
***Peroksizom:
→Ökaryot hücrelerde bulunur.
→Tek zarlı bir organeldir.
→İçinde katalaz enzimi ve çeşitli enzimler bulunur.
Görevi:
→Katalaz enzimi ile hidrojen peroksiti (H2O2) parçalar.
→Amino asitlerden amino grubunu uzaklaştırır. (deaminasyon olayı)
→Yağ asitlerinin parçalanmasında görev alır.
→Bitki tohumlarında bulunan yağ asitlerinin glikoza dönüşmesini sağlar.
→Karaciğerde alkolün parçalanmasını sağlar.
***Koful (vakuol):
→Tek zarlı bir organeldir.
→İçinde hücre özsuyu bulunur.
→Bitki hücrelerinde büyük ve az sayıda, hayvan hücrelerinde küçük ve çok sayıda bulunur.
→Genç hücrelerde küçük, yaşlı hücrelerde büyüktür.
Görevi:
→Hücredeki fazla suyu ve atık maddeleri depolar.
→Hücrenin osmotik basıncını ayarlar.
→Bazı bitkilerde renk pigment maddesi bulundurur.
Örnek:
→Ortanca bitkisinde antosiyanin (antokyan) maddesi kofullarda depolanır.
→Bitki bu madde sayesinde; asidik topraklarda mavi-mor, bazik topraklarda pembe-beyaz renkli çiçek açar.
→Bazı hücrelerde özelleşmiş görevleri getirmek için özel kofullar bulunur.
*Özel kofullar:
**Kontraktil (vurgan) koful:
→Tatlı sularda yaşayan bazı protista alemi üyelerinde bulunur. (amip, öglena, paramesyum...)
→Kontraktil koful hücre içine giren fazla suyu, ATP harcayarak dışarı pompalar.
**Besin kofulu:
→Hücre endositoz ile büyük besin molekülünü hücre içine aldığında besin kofulu oluşur.
**Sindirim kofulu:
→Besin kofulu lizozom ile birleştiğinde sindirim kofulu oluşur.
**Boşaltım kofulu (dışkı kofulu):
→Besinler sindirim kofulunda sindirildikten sonra, sindirim kofulu boşaltım kofuna dönüşür.
→Boşaltım kofulu içinde bulunan sindirim atıkları, ekzositoz ile dışarı atılır.
**Salgı kofulu:
→Hücre dışına gönderilecek olan büyük maddeler, salgı kofulunda bulunur.
→Salgı kofulundaki maddeler ekzositoz ile dışarı atılır.
Not:
→Kofullar; mitokondri ve plastidler hariç, hücredeki tüm zarlı yapı ve organellerden oluşabilir.
→Besin, sindirim, boşaltım ve salgı kofulları hücrede geçici olarak oluşturulur.
MİTOKONDRİ-PLASTİDLER-ÇEKİRDEK
→Besin depolar. (nişasta, yağ, protein...) 
***Mitokondri:
→Prokaryotlar ve olgun memeli alyuvarı hariç, tüm canlı hücrelerde bulunur.
→Yapısında; halkasal DNA, RNA ve ribozom organeli bulunur.
→Çift zarlı bir organeldir.
→İç zar, yüzeyini artırmak için çok sayıda kıvrımlar yapar.
→Bu kıvrımlara krista adı verilir.
→Burada ETS enzimleri bulunur.
→İç zar içinde kalan boşluğa matriks adı verilir.
→Bu boşlukta matriks sıvısı bulunur.
→Burada kreps reaksiyonları enzimleri bulunur.
Görevi:
→Oksijenli solunum yaparak ATP sentezler.
***Plastidler:
→Bitkilerde ve bazı protista üyelerinde (öglena, algler...) bulunur.
→Yapılarında; halkasal DNA, RNA, ve ribozom organeli bulunur.
→Çift zarlı organellerdir.
Plastidler; kloroplast, kromoplast ve lökoplast olmak üzere üç gruba ayrılır.
►Kloroplast:
→Yapısında bitkiye yeşil renk veren klorofil pigmenti bulunur.
→Çift zarlı bir organeldir.
→İç zar içinde bulunan renksiz sıvıya stroma denir.
→Burada fotosentezin karanlık reaksiyonları gerçekleşir.
→Stroma sıvısının içinde tillakoit zarlar bulunur.
→Tillakoit zarların bir araya gelmesi ile grana yapısı oluşur.
→Bu kısımda klorofil ve ETS enzimleri bulunur.
→Burada fotosentezin ışık reaksiyonları gerçekleşir.
Görevi:
→Fotosentez yaparak inorganik maddelerden organik besin sentezler.
►Kromoplast:
→Bitkiye yeşil renk dışındaki renkleri verir.
Örnek:
→Karoten: Turucu renklidir. Havuçta bulunur.
→Likopin: Kırmızı reklidir. Domateste bulunur.
→Ksantofil: Sarı renklidir. Limonda bulunur.
►Lökoplast:
→Renksiz bir plastidtir.
→Genellikle bitkinin ışık görmeyen kısımlarında bulunur
Görevi:
→Besin depolar. (nişasta, yağ, protein...)
Not:
→Öglenada sadece kloroplast organeli bulunur.
→Bütün plastidler uygun koşullarda birbirine dönüşebilir.
→Bütün plastidlerde nişasta bulunur.
→Kloroplast organelinde özümleme nişastası bulunur.
→Lökoplast organelinde ise depo nişastası bulunur.
**Çekirdek:
→Prokaryot canlılar ve olgun memeli alyuvarı hariç, tüm canlı hücrelerde bulunur.
Çekirdek; çekirdek zarı, çekirdek sıvısı, çekirdekçik ve kromatin iplik olmak üzere dört kısımdan oluşmuştur.
→Çekirdek zarı çift katlıdır ve dış zarda ribozomlar bulunur.
→Çekirdek zarlarının porları, hücre zarı porlarından daha geniştir.
→Bu porlardan büyük moleküller de geçebillir. (mRNA, enzim, ribozom...)
→Çekirdek sıvısının bileşimi sitoplazma sıvısı gibidir.
→Çekirdekçiğin yapısında; DNA, RNA ve protein bulunur.
→Çekirdekçikte rRNA ve ribozom organeli üretilir.
→Kromatin iplik, DNA ve histon proteinlerinden oluşmuştur.
→Kromatin iplik hücre bölünmesi sırasında, kısalıp kalınlaşarak kromozomları oluşturur.
Çekirdeğin (DNA) görevleri:
→Hücreyi yönetir.
→Kalıtsal karakteri taşır.
→Kalıtsal karakterlerin yavru bireylere aktarılmasını sağlar.
→Protein sentezi için şifre verir.
→RNA' ları sentezler.
→Hücre bölünmesi kontrol eder.
Not:
→Paramesyumda, cıvık mantarlarda, gerçek mantarlarda, karaciğer hücrelerinde, çizgili kaslarda, polende ve
embriyo kesesinde çok çekirdek bulunur.
→Mitokondri ve kloroplast organelleri çekirdek kontrolünde kendilerini eşleyebilirler
Sayın ziyaretçi biliyor musunuz? Bu yazı sizden önce
kişi tarafından okundu.
Yasal Uyarı: Yayınlanan yazıların ve haberlerin tüm hakları BİYOLOJİALEMİ.COM'a aittir.biyolojialemei.com'un yazılı izni olmadığı sürece sitede yer alan bilgiler; başka bir bilgisayara yüklenemez, değistirilemez, çogaltılamaz, kopyalanamaz, yeniden yayınlanamaz, postalanamaz, dağıtılamaz.
Ancak alıntılanan yazı ve haberlere aktif link verilerek kullanılabilir.
0 yorum
LÜTFEN YORUMLARINIZI YAZINIZ